Moje dziecko zażywa narkotyki. Co zrobić, jeżeli mamy podejrzenia?
Przede wszystkim – nie panikuj! Twoje przerażenie nie pomoże w sytuacji, w jakiej znalazła się obecnie Twoja rodzina. Eksperymentowanie z narkotykami przez nastolatków jest wpisane w okres adolescencji. Może mieć charakter incydentalny i oby. Co nie zmienia faktu, że do rodzica należy wzmożona czujność. Wobec tego, co zrobić, jeżeli moje dziecko zażywa narkotyki?
Co powinno Cię zaniepokoić?
- Zmiana środowiska rówieśniczego dziecka i zauważalne zmiany w funkcjonowaniu dziecka wynikające z przynależności do nowej grupy – zmiana sposobu ubierania się, nowe słownictwo, maniery, często werbalnie wyrażana pogarda w odniesieniu do pozostałych / poprzednich kolegów.
- Rozpoczynanie rozmów o narkotykach, np. o skuteczności medycznej marihuany, nieszkodliwości kannabinoli; rozmowy te często są przez nastolatka prowokowane i kończą się zarzuceniem rodzicom niewiedzy w tym zakresie.
- Zapotrzebowanie na wydatki finansowe, nagła potrzeba dodatkowych składek, zakupu przyborów czy zeszytów; deklaracja wyjść z kolegami na pizze, kebab itp.; znikanie pieniędzy / z konta dziecka, ze skarbonki /, w następstwie także z portfela rodziców; czasami są też próby pozyskania środków od dziadków, rodzeństwa, innych członków rodziny.
- Przyłapanie dziecka na kłamstwie; początkowo może to dotyczyć błahych sytuacji, np. niepowiedzenia gdzie faktycznie spędziło popołudnie, bądź powodów nieobecności w szkole; z czasem dziecko biorące narkotyki zaczyna kłamać niemal odruchowo, często nawet bez powodu.
- Zmiana funkcjonowania w szkole; tu nasza czujność ma dotyczyć jednakowo sytuacji, gdy dziecko nagle zaczyna uzyskiwać wysokie wyniki w nauce, może to być wynikiem zażywania amfetaminy. Jak również sytuacji kłopotów z nauką: zapominaniem o odrabianiu prac domowych, przygotowaniu do sprawdzianów. Amfetamina jako substancja, która działa bezpośrednio na układ nerwowy, powoduje wzmożone wydzielanie neuroprzekaźników, takich jak noradrenalina, serotonina czy dopamina. Pobudza całe ciało do działania, znosi lęk i poczucie zmęczenia. Daje to złudzenie „poszerzenia się” pamięci, uczucie pewności siebie. Są to odczucia krótkotrwałe. Powodują jednak pozostanie wspomnień o posiadaniu „mocy” i pragnienie by to znów się stało. By poczuć to znów. I znów. To niebezpieczna droga.
- Zmiana nawyków żywieniowych; okresy niejedzenia przeplatają się z okresami „wilczego apetytu”; wzmożone zapotrzebowanie na słodycze.
- Przestawienie nocy z dniem i zaburzenia snu.
- Utrata dotychczasowych zainteresowań lub wręcz ich negacja i brak nowych pasji; zamykanie się w świecie wirtualnym, ze słuchawkami na uszach.
- Znajdywanie w rzeczach dziecka, często przypadkowo, akcesoriów związanych z narkotykami – puste woreczki strunowe, szklane fifki, opakowania po lekach.
Jak potwierdzić czy moje dziecko zażywa narkotyki?
Najskuteczniejsza jest rozmowa, ale w początkowych okresie bardzo trudno jest uzyskać od dziecka prawdziwą informację, co, kiedy i w jakich ilościach zażywało.
Bardzo pomocne są testy wykrywające obecność narkotyków w moczu, dostępne w we wszystkich aptekach i wielu drogeriach.
W zależności od czułości testu przyjmuje się, że wykrywalność poszczególnych narkotyków wynosi:
- marihuany – do 3 tygodni od spożycia
- amfetaminy – do 72 godzin od zażycia
- kokainy – do 48 godzin od zażycia
- barbituranów – do 48 godzin od zażycia
Niestety testy nie obejmują wszystkich narkotyków, a wykrycie niektórych z nich, jak na przykład tzw. dopalaczy, bywa czasami niemożliwe nawet w warunkach szpitalnych.
Co nam pozostaje?
- Zabieganie o utrzymanie kontaktu z dzieckiem. Szczere i życzliwe. Okazywanie miłości, przyjaźni, rzeczywistego zainteresowania. Nastolatki w tym zakresie są szczególnie wrażliwe i bardzo szybko wychwycą każdy nasz fałsz. Kiedy masz z tym trudność, przypomnij sobie moment, w którym ujrzałaś/ ujrzałeś swoje dziecko po raz pierwszy. Przywołaj te emocje.
- Konsekwencja w działaniu. Dotyczy to przestrzegania wspólnych zasad i ustaleń oraz skutków ich niedopełnienia. Dziecko może, a nawet z pewnością będzie, starało się sprawdzić, na ile może sobie pozwolić, dążąc do przesuwania granic. Może również podejmować próby manipulacji pomiędzy rodzicami czy innymi członkami rodziny.
- Inicjowanie sposobu spędzania wspólnego czasu z dzieckiem. Początkowo może budzić to opór dziecka skutkujący np. ironizowaniem. Nie poddawaj się, szukaj sposobu. Śmiechem, żartem, podstępem – każdy sposób jest dobry, aby dziecko ponownie zbliżyło się do nas.
- Prowadzenie rozmów wychowawczych w spokojnej atmosferze. Przygotuj się do tych rozmów merytorycznie. Kiedy chcesz przekazać informacje np. o skutkach zdrowotnych bądź pewny tego, co mówisz. Pamiętaj, że dziecko pozyskuje swoje informacje z innych źródeł i z pewnością będzie chciało je skonfrontować. Nie daj się wyprowadzić z równowagi. Twoja pewność i spokój jest tym, czego w istocie dziecko potrzebuje najbardziej. Zapewni mu to poczucie bezpieczeństwa, przy Tobie.
Gdzie szukać pomocy, jeżeli moje dziecko zażywa narkotyki?
Leczeniem uzależnień zajmują się specjaliści terapii uzależnień. Poszukaj takiego miejsca i takiego specjalisty, któremu zaufasz i z którym nawiążesz relację terapeutyczną. Ty i Twoje dziecko. Miejsca, w którym poczujecie się bezpiecznie.
W trakcie terapii często ujawniają się niewygodne dla nas informacje czy sytuacje.
Pozostawanie w oporze, udawanie, nie przyniesie postępu w terapii. Od Waszej szczerości, a następnie zaufania terapeucie w wybranym kierunku leczenia będzie zależała skuteczność terapii.
Pamiętaj, że rodzic często jest ostatnim, który zauważa bądź dowiaduje się o problemie swojego dziecka z narkotykami. Nie dramatyzuj, ale też nie bagatelizuj sprawy. Już samo nabranie podejrzeń może być dowodem na rozluźnienie relacji z dzieckiem. Nad nimi zawsze warto pracować!
