Już od dawna wiadomo, że narkomania nie dotyka jedynie ludzi odsuniętych na margines. Niestety, mimo licznych kampanii edukacyjnych oraz nacisku na uświadamianie społeczeństwu (zwłaszcza młodzieży) zagrożeń, jakie wiążą się z przyjmowaniem narkotyków, w nałóg wpadają kolejne jednostki. Szczególnie zagrożone są młode osoby, szukające za wszelką cenę akceptacji rówieśników. Nierzadko lekceważą ryzyko uzależnienia, nie zdając sobie sprawy, jak łatwo utracić kontrolę.
Uzależnienie od narkotyków a mózg
Jak każdą inną używkę, na początku narkotyki bierze się po to, aby wywołać określony efekt (euforia, koncentracja, uspokojenie, brak bólu etc.). Ponieważ za postrzeganie rzeczywistości odpowiada główny narząd organizmu – mózg, większość substancji narkotycznych wpływa właśnie na jego pracę. Narkotyk stymuluje konkretne receptory i przesyła do nich nieprawdziwe informacje. Przy dłuższym przyjmowaniu u osoby uzależnionej zwiększa się tolerancja na środek, co oznacza, że aby osiągnąć ten sam rezultat, trzeba zwiększyć jego dawkę. Tworzy się tym sposobem błędne koło, którego człowiek tkwiący w nałogu nie potrafi przerwać. Im większe dawki narkotyku, tym większe spustoszenie w mózgu i problemy z jego funkcjonowaniem. Przyjmowanie dużej ilości środków odurzających może z czasem przerodzić się w trwałe upośledzenia prawidłowego działania tego narządu.
W wyniku reakcji neuronów na narkotyk dochodzi do powstania nałogu oraz zmian osobowości. Uzależnienie od narkotyków prowadzi nie tylko do uszkodzeń neuronów centralnego ośrodka nerwowego – substancje narkotyczne niszczą również komórki nerwowe odpowiedzialne za czynności życiowe, począwszy od oddychania, a skończywszy na mowie.
Wpływ narkotyków na układ krążenia
Drugim układem z grupy najbardziej narażonych na uszkodzenia czy schorzenia jest układ krążenia. Po dostaniu się do niego (np. poprzez iniekcje), narkotyk może znacznie podwyższyć ciśnienie tętnicze krwi, co grozi poważnymi konsekwencjami. Należą do nich m.in. niewydolność lub zawał serca, a także wylew krwi do mózgu. Poza przyspieszeniem akcji serca, substancje narkotyczne są w stanie doprowadzić do arytmii, w tym do migotania przedsionków.
W niektórych sytuacjach narkotyki wywołują chemiczne zapalenie mięśnia sercowego. W rezultacie przyjęcia np. kokainy, może wytworzyć się stan zapalny obejmujący mięsień serca, który w kolejnym etapie przerodzi się w uszkodzenie serca. Jest to bardzo niebezpieczne, gdyż następstwem takiego stanu może być długotrwała terapia, bez gwarancji na całkowite wyleczenie.
Do zmian chorobowych wiążących się z zaburzeniami układu krążenia zalicza się też infekcyjne zapalenie wsierdzia, które występuje, gdy posługuje się niesterylnymi igłami i strzykawkami podczas przyjmowania dożylnych narkotyków.
Uzależnienie od narkotyków a jama ustna
Zażywanie substancji narkotycznych nie pozostaje obojętne na stan jamy ustnej oraz zębów. Liczne badania naukowe potwierdzają, że narkomani częściej borykają się z próchnicą. Oprócz tego cierpią na szczękościsk, stany zapalne bądź owrzodzenia jamy ustnej. U nałogowców pojawia się nadmierna suchość w ustach oraz zaburzenia funkcjonowania ślinianek. Niektóre narkotyki, w tym amfetamina i kokaina, mają negatywny wpływ na szkliwo – wywołują szybszą erozję, ścieranie się czy kruszenie zębów.
Osoby uzależnione mają więcej problemów z uzębieniem również z bardzo prostego powodu – zaniedbania codziennej higieny jamy ustnej, w wyniku czego pojawia się u nich próchnica.
Jak uzależnienie od narkotyków niszczy organizm?
Mózg, układ krążenia czy uzębienie to nie jedyne obszary organizmu dewastowane przez narkotyki. Olbrzymie zniszczenia mogą pojawić się w dowolnym rejonie ciała, włącznie z jelitami, wątrobą, trzustką czy szpikiem kostnym. Im wyższy poziom toksyczności cechuje daną substancję, tym większe prawdopodobieństwo, że nałóg zakłóci pracę pozostałych układów.
To, jak duże będą spustoszenia w ciele narkomana, a także w jakim miejscu można się ich spodziewać, zależy od kilku czynników, ale głównie od rodzaju narkotyku. Przykładowo, przyjmowane w dłuższej perspektywie opiaty (np. heroina) wywołują zaburzenia psychotyczne, problemy z układem krążenia oraz oddechowym. Zażywanie amfetaminy skutkuje psychozą, jadłowstrętem czy bezsennością. Haszysz zobojętnia, pozbawia energii, a LSD ma działanie halucynogenne.
Uzależnienie od narkotyków a zmiany w psychice
Poza zewnętrznymi i wewnętrznymi uszkodzeniami organizmu, uzależnienie od narkotyków silnie oddziałuje na sferę psychiczną. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że związki znajdujące się w substancjach narkotycznych doprowadzają nałogowca do niepełnosprawności intelektualnej. Pojawiają się problemy z koncentracją, łączeniem faktów, pamięcią, następnie otępienie oraz kłopoty z wykonywaniem podstawowych czynności. Tok myślenia ulega wyraźnemu spowolnieniu, natomiast degradacja intelektualna utrudnia, a finalnie uniemożliwia naukę lub pracę.
Nałóg zmusza narkomana do nieetycznych, niemoralnych zachowań. Aby uciszyć głód narkotyczny, uzależnieni dopuszczają się różnego rodzaju przestępstw, od kradzieży czy wymuszeń, przez prostytucję, po zabójstwa. Niejednokrotnie ofiara uzależnienia umiera nie przez samo uzależnienie, a z powodu niewłaściwych interakcji z innymi ludźmi.
