Zatrucie alkoholem to stan groźny dla zdrowia, a niekiedy również dla życia. Najczęściej pojawia się w konsekwencji tzw. ciągu, czyli kilkudniowego bądź kilkunastodniowego picia. Może też wystąpić jednorazowo po nadmiernym spożyciu alkoholu np. na imprezie. Niezależnie od tego, czy to rezultat nałogu, czy pojedynczy incydent, wymaga wsparcia lekarskiego – przeprowadzenia procedury o nazwie detoksykacja.
Zatrucie alkoholowe – objawy
Zatrucie alkoholem można w pierwszej chwili pomylić ze stanem nazywanym potocznie kacem, ponieważ łączy je szereg objawów. O ile jednak kac przechodzi w krótkim czasie, o tyle zatruty organizm samodzielnie nie jest w stanie oczyścić się z pozostałości substancji odurzającej. Zatrucie występuje bezpośrednio po spożyciu wysokoprocentowego trunku jako efekt oddziaływania używki na ośrodkowy układ nerwowy. W większości przypadków chorzy pozostają pod wpływem alkoholu etylowego, ale zdarza się, że przyczyna zatrucia to alkohol metylowy albo glikol etylenowy (etanodiol), czyli słodkawa ciecz pozbawiona zapachu oraz koloru.
U niektórych dochodzi do zatrucia alkoholowego po dawkach, które u innych wywołują zaledwie lekki stan upojenia. To kwestia uzależniona m.in. od wieku, płci, wagi czy schorzeń przewlekłych, na jakie cierpi dany człowiek; ponadto znaczenie ma zjedzony wcześniej posiłek. Niemniej pierwsze objawy zatrucia mogą pojawić się w momencie, gdy stężenie alkoholu we krwi osiągnie poziom 0,3 promila. Wśród charakterystycznych symptomów można wymienić pobudzenie psychoruchowe, pogorszenie koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz wydłużenie czasu reakcji. Osoby będące pod wpływem alkoholu wpadają w euforię, a także stają się bardziej pewne siebie, co skutkuje ryzykownymi zachowaniami.
Kiedy stężenie alkoholu przekracza trzy promile, dochodzi do szeregu niebezpiecznych objawów, których nie wolno bagatelizować. Do tej kategorii należą m.in. problemy z oddychaniem, zaburzenia rytmu serca, uporczywe wymioty, utrata świadomości albo przytomności. Groźne są również drgawki, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi lub temperatury ciała. Prócz tego osoba w tym stanie może nie reagować na bodźce. W skrajnych przypadkach – przy niewydolności krążenia bądź niewydolności oddechowej – istnieje ryzyko zgonu.
Lekkie i ostre zatrucie alkoholowe
Lekkie zatrucie alkoholem przechodzi po kilkunastu godzinach, czasami przedłuża się do jednego dnia. Aby przyspieszyć oczyszczanie ciała z toksyn, wystarczy dbać o nawodnienie organizmu oraz uzupełniać elektrolity – m.in. podawać słodkie płyny.
Przy ostrym zatruciu niezbędna będzie specjalistyczna pomoc medyczna. Osobę odurzoną alkoholem należy zawieźć na pogotowie, a przy braku takiej możliwości wezwać karetkę. W oczekiwaniu na przyjazd zespołu ratunkowego trzeba monitorować stan chorego. Kontrola polega na sprawdzaniu, czy oddycha, ograniczaniu utraty ciepła (przykrycie np. kocem) czy ułożeniu w pozycji bocznej ustalonej w celu wyeliminowania ryzyka zadławienia się wymiocinami. Dodatkowo rozsądnym rozwiązaniem będzie pilnowanie, aby odurzony nie zasnął. Podczas snu stężenie alkoholu we krwi może cały czas wzrastać, a to grozi utratą przytomności.
Zatrucie alkoholowe – przebieg leczenia
Procedura odtruwania organizmu (detoksykacja) rozpoczyna się natychmiast po przyjeździe chorego do szpitala. Po trafieniu pod opiekę specjalistów pacjent w pierwszej kolejności zostaje odpowiednio nawodniony. Otrzymuje kroplówki, których zadanie polega na uzupełnieniu niedoboru witamin, glukozy oraz elektrolitów. U osób, u których istnieje ryzyko niewydolności oddechowej, stosuje się rurkę intubacyjną.
Detoks sprawnie wypłukuje z zatrutego organizmu alkohol oraz jego metabolity. Wlewy dożylne glukozy oraz elektrolitów usuwają skutki nadmiernego spożycia alkoholu, a także przywracają równowagę metaboliczną. Obecne w kroplówce sole mineralne, antyoksydanty oraz witaminy (m.in. z grupy B) mają pozytywny wpływ na układ nerwowy oraz wątrobę. Odtruwanie przy pomocy wlewów działa błyskawicznie – wielu pacjentów czuje wyraźną poprawę samopoczucia już podczas pierwszych chwil pod kroplówką.
Detoksykacja – ile trwa?
To, ile będzie trwał detoks alkoholowy, zależy od kilku czynników, przede wszystkim od rodzaju alkoholu, który wywołał stan odurzenia. Z reguły wymaga 3-5 dni, ale za każdym razem przebiega indywidualnie.
Odtruwanie to zabieg medyczny złożony z paru etapów, począwszy od diagnostyki, a skończywszy na podaniu choremu środków. Na diagnostykę składa się wywiad lekarski skupiony na zdobyciu informacji o dniach poprzedzających trafienie do szpitala, sprawdzenie poziomu alkoholu w wydychanym powietrzu oraz badania moczu, krwi czy inne wykonywane w razie potrzeby. Prócz usunięcia z organizmu toksyn, zespół medyczny zajmuje się wyrównaniem gospodarki wodno-elektrolitowej oraz uzupełnieniem niedoborów składników odżywczych. Podaje choremu również leki o działaniu wyciszającym (zwykle benzodiazepiny).
Przejście odtruwania to dopiero pierwszy krok. U osób uzależnionych od alkoholu sam detoks nie wystarczy, aby uporać się z nałogiem. Następnym etapem powinna być terapia indywidualna albo grupowa, która pomoże alkoholikowi rozpocząć życie w trzeźwości.
