Uzależnienia behawioralne
to najprościej mówiąc, uzależnienia od czynności. Należą do nich uzależnienie od Internetu, gier komputerowych, zakupów, hazardu, solarium, seksu czy pracy. Określane są uzależnieniami behawioralnymi. Zaczęto o nich głośno mówić 20-30 lat temu – są one bowiem znakiem czasów: konsumpcjonizm, nowoczesne technologie, zanik bliskich relacji pomiędzy ludźmi to zjawiska które pojawiły się dopiero na przełomie XX i XXI wieku. Według badań CBOS symptomy uzależnienia od hazardu występują u 5,3 procent Polaków, a prawie 1 milion nastolatków jest uzależniona lub narażona na ryzyko uzależnienia od Internetu. Co ciekawe – aż 19,1% Polaków mających 15 lat i więcej można zaliczyć do grupy tych, dla których uzależnienie od pracy stanowi rzeczywisty problem!
Jakie są różnice?
Czym uzależnienia behawioralne różnią się od tradycyjnych uzależnień?
Niczym, poza jednym – w przypadku uzależnienia chemicznego – substancja zmieniająca świadomość i regulująca emocje jest dostarczana do organizmu z zewnątrz. W przypadku uzależnień od czynności sam kontakt z daną czynnością (graniem, kupowaniem, surfowaniem po necie) i związane z nią stymulujące bodźce może uwalniać substancje wpływające na odczuwanie przyjemności i zadowolenia: endorfinę czy serotoninę i dopaminę.
Epoka programów „dedykowanych”
Trochę prowokacji bez której trudno byłoby mi żyć.
Przez terapeutów, psychologów, jak i środowiska samopomocowe uzależnienia od czynności traktowane są niemal identycznie jak uzależnienia od substancji. Terapia dedykowana tym osobom jest podobna do standardowej terapii uzależnień. Różnica jest taka, że w przypadku czynności bez których trudno wyobrazić sobie dziś normalne funkcjonowanie każdego z nas czyli – bez pracy, zakupów, seksu, korzystania z komputera i Internetu – pacjent uczy się, jak może korzystać z nich w zdrowy dla siebie sposób. I tutaj pojawia się pewien brak spójności jaki obserwuję w środowisku terapeutycznym i różnych „dedykowanych” programach. Jak to jest że jednego można „nauczyć” a innego nie? Że można nauczyć normalnego korzystania z komputera a z narkotyków to już nie. Tak wiem, słyszałem: „tu chemia z zewnątrz, tu zachowanie”. A hazard? Można wrócić do „normalnego korzystania z hazardu?
Zadaję te pytania ilekroć zdarza się okazja. Jestem przekorny i lubię prowokację. Może warto przy tej okazji przyjrzeć się „propozycjom” pomocy, może nie chodzi o objawy tylko o człowieka? I może nie ma znaczenia choroba? Ale o tym ciągle piszę.
